Llojet e adhurimit

Adhurimi përbën thelbin e lidhjes ndërmjet njeriut dhe Krijuesit të tij. Ai nuk është vetëm një akt ritual apo një formë e jashtme e përkushtimit fetar, por një gjendje e brendshme që përfshin ndërgjegjen, qëllimin dhe bindjen e njeriut ndaj Allahut. Në kuptimin islam, adhurimi (el-‘ibadeh) përfshin çdo fjalë, veprim apo mendim që buron nga sinqeriteti (ihlasi) dhe që synon afrimin tek Zoti. Ai është shprehje e nënshtrimit të plotë dhe e dashurisë së thellë ndaj Tij, si dhe realizim i qëllimit për të cilin njeriu është krijuar.

Islami e ka zgjeruar konceptin e adhurimit përtej kufijve të riteve fetare, duke e shndërruar atë në një mënyrë të plotë jetese. Çdo veprim i ndërtuar mbi bindje, qëllim të pastër dhe përputhje me urdhrat hyjnorë, konsiderohet akt adhurimi. Kështu, adhurimi përfshin si aspektet trupore e materiale, ashtu edhe ato morale e shpirtërore. Ai ndërthur në mënyrë harmonike dimensionin individual dhe shoqëror të fesë, duke e bërë njeriun të vetëdijshëm se çdo fushë e jetës së tij është arenë për t’u afruar tek Allahu.

Sipas mënyrës së kryerjes dhe formës së veprimit, adhurimet mund të ndahen në disa kategori. Disa janë të kryera vetëm me trup, të tjerat vetëm me pasuri, dhe disa të kombinuara me trup dhe pasuri.

a) Adhurimet sipas kryerjes

Sipas mënyrës së kryerjes, adhurimet ndahen në tre lloje:

1. Adhurimet e bëra me trup, si: namazi, agjërimi, këndimi i Kuranit
2. Adhurimet e bëra me pasuri, si: zekati, sadakaja, fitri, kurbani
3. Adhurimet edhe me trup, edhe me pasuri, si: haxhi, xhihadi, umreja

Secili nga adhurimet ka vlerën dhe rëndësinë e vet. Edhe pse të ndryshëm sipas mënyrës së kryerjes, të gjitha janë urdhra të fesë dhe i sjellin njeriut dobi dhe shpërblim (sevap)

b) Adhurimet sipas formës dhe kushteve

1. Adhurimet me formën dhe kushtet e përcaktuara
   Janë adhurimet si namazi, agjërimi, haxhi dhe zekati, që futen në shtyllat e Islamit. Forma dhe kushtet e tyre janë përcaktuar nga vetë Profeti ﷺ
2. Adhurimet me formën dhe kushtet e papërcaktuara
   Përveç adhurimeve me formën e përcaktuar, njeriu ka edhe përgjegjësi të tjera para Krijuesit, të cilat quhen punë të mira (ameli salih)

Ameli salih

Fjala “amel” do të thotë veprim, punë, akt, ndërsa “salih” do të thotë i mirë, i dobishëm. Puna e mirë përfshin të gjitha veprimet dhe sjelljet e mira, të bukura, të pëlqyeshme e të dobishme, si në aspektin e adhurimit, ashtu edhe të moralit. Ajo siguron lumturinë e jetës së përtejme (ahiret)

Puna e mirë mund të jetë adhurim, por edhe ndihmë e mirësí ndaj nevojtarëve, luftë (xhihad) në rrugën e Allahut, kundërshtim i padrejtësisë, ndihmë reciproke në drejtësi, mirësi dhe devotshmëri. Gjithashtu, përfshin çdo sjellje të urdhëruar nga Allahu dhe i Dërguari i Tij ﷺ, si fitimi hallall, kujdesi për familjen, farefisin dhe shoqërinë

Në Kuran, “amelu’s-salih” përmendet rreth nëntëdhjetë herë. Ajetet që flasin për punën e mirë shpesh fillojnë me fjalët

“… ata që besojnë dhe bëjnë punë të mira…”

Kjo tregon se besimi dhe puna e mirë janë të pandashme. Ashtu si puna e mirë pa besim nuk sjell dobi, po ashtu besimi pa punë të mira nuk e shpëton njeriun nga ndëshkimi

Për ta bërë jetën e tij të përputhur me urdhrat e Islamit, myslimani duhet të përmirësojë sjelljet dhe veprimet e tij në çdo aspekt të jetës

Allahu i përshkruan kështu në Kuran ata që do të shpëtojnë

“Betohem në kohën se, pa dyshim, njeriu është në humbje.

Veç atyre që besojnë, që bëjnë punë të mira, që e këshillojnë njëri-tjetrin për drejtësi dhe durim”

(El-Asr: 1-3)

“Pa dyshim, ata që besojnë dhe bëjnë punë të mira, janë më të dobishmit e krijesave”

(El-Bejjine: 7)

Kështu, krahas besimit kërkohet domosdoshmërisht edhe puna e mirë. Kjo është thelbi i jetës islame dhe rruga drejt shpëtimit dhe kënaqësisë së Allahut