Si kryhet haxhi?

Haxhi përfaqëson një nga pesë shtyllat themelore të fesë islame dhe është një obligim fetar për çdo mysliman që plotëson kushtet fizike dhe financiare për ta realizuar atë të paktën një herë në jetë. Ai përbën një akt të lartë adhurimi dhe një përvojë kolektive shpirtërore që zhvillohet në qytetin e shenjtë të Mekës dhe rrethinën e saj, në një periudhë të përcaktuar kohore – muajin Dhul-Hixhxhe, muajin e dymbëdhjetë të kalendarit hënor islam.

Procesi i Haxhit nis me hyrjen në gjendjen e ihramit, një gjendje shpirtërore dhe fizike që simbolizon përulësinë, pastrimin dhe barazinë para Zotit. Veshja e ihramit përbëhet nga dy copë të bardha për meshkujt, ndërsa gratë mbulojnë trupin sipas normave të shamisë islame, pa ndonjë veshje të veçantë të standardizuar. Në këtë gjendje, besimtari ndalohet nga disa veprime të zakonshme si prerja e thonjve, rruajtja, marrëdhëniet intime apo përdorimi i parfumeve.

Etapa e parë rituale është tavafi el-kudûm, i cili konsiston në rrotullimin shtatë herë rreth Qabes, vendit më të shenjtë në Islam, duke filluar nga guri i zi. Pas tij pason sa’ji, rituali i ecjes mes dy kodrave historike, Safa dhe Merwa, që përkujton kërkimin e ujit nga Haxhërëja për djalin e saj Ismailin. Ky akt përforcon motivin e sakrificës dhe besimit të thellë në ndihmën hyjnore.

Më datën 9 Dhul-Hixhxhe, haxhinjtë mblidhen në fushën e Arafatit, ku qëndrojnë nga mesdita deri në perëndim të diellit në lutje, reflektim dhe pendim. Qëndrimi në Arafat konsiderohet si thelbi i Haxhit dhe mungesa në këtë etapë e bën Haxhin të pavlefshëm sipas mendimit të shumicës së juristëve islamë.

Pas Arafatit, pelegrinët zhvendosen në Muzdelife, ku falin namazet e akshamit dhe jacisë të bashkuara dhe mbledhin gurë për ritualin e mëpasshëm të xhëmaratit. Të nesërmen, më 10 Dhul-Hixhxhe, ata kryejnë rrahen simbolike të djallit duke hedhur shtatë gurë në një nga tre shtyllat simbolike. Ky ritual ka origjinë profetike dhe përfaqëson refuzimin ndaj tundimeve dhe mëkateve.

Në të njëjtën ditë realizohet kurbani – therja e një kafshe, zakonisht dele, dhi ose deve, në kujtim të gatishmërisë së profetit Ibrahim për të sakrifikuar të birin, si akt bindjeje ndaj urdhrit hyjnor. Pas kësaj, haxhinjtë kryejnë qethjen ose rruajtjen e flokëve, si simbol i përfundimit të një etape të pastrimit shpirtëror dhe dalin nga gjendja e ihramit.

Ditët që pasojnë përfshijnë qëndrimin në Mina dhe hedhjen e gurëve në të tri xhëmarat, duke i përsëritur ritet e refuzimit të mëkatit. Haxhi përfundon me tavafi el-ifada, një rrotullim tjetër rreth Qabes që shënon përmbushjen e ritualeve themelore dhe mund të pasohet nga tavafi i lamtumirës për ata që largohen nga Meka.

Kryerja e Haxhit nuk është vetëm një përmbushje individuale e një obligimi fetar, por edhe një përvojë e thellë komunitare që i bashkon besimtarët nga e gjithë bota në një akt të madh simbolik të unitetit, barazisë dhe përkushtimit ndaj Zotit. Ai luan një rol të rëndësishëm në formësimin e identitetit islam dhe në forcimin e lidhjes së myslimanit me burimet e tij shpirtërore dhe tradicionale.