Si ta ruajmë besimin në kohë sprovash

Në çdo periudhë historike, besimi i njeriut është përballur me sfida dhe sprova. Në kohët moderne, megjithëse sfidat kanë ndryshuar formë, thelbi i tyre mbetet i njëjtë: njeriu gjendet përballë një bote që i serviret me ide të ndryshme, tundime të vazhdueshme dhe rrethana që shpesh dobësojnë lidhjen me Zotin. Pyetja që shtrohet është: si mund ta ruajmë besimin tonë në një botë që duket gjithnjë e më e ftohtë ndaj fesë? Për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje, është e nevojshme të shqyrtojmë disa aspekte thelbësore që lidhen me natyrën e besimit, shkaqet e dobësimit të tij, dhe mënyrat për ta ruajtur dhe forcuar atë në mënyrë të qëndrueshme.

Besimi në Islam nuk është thjesht një ndjenjë emocionale, por një bindje e thellë që bazohet në dije, vepra dhe përkushtim. Ai është një dritë që ndriçon zemrën dhe e udhëheq njeriun në çdo hap të jetës. Por besimi është gjithashtu i luhatshëm; siç transmetohet në hadithin e Profetit Muhamed (paqja qoftë mbi të): “Besimi në zemrën e njeriut veshët dhe zhvishet, ashtu siç vesh dhe zhvishet rroba. Kërkoni te Allahu që ta forcojë besimin në zemrat tuaja.” Kjo na mëson se mbrojtja e besimit kërkon përpjekje të vazhdueshme, sidomos në kohë kur tundimet janë të shumta dhe ndryshimet shoqërore ndodhin me shpejtësi të paparë.

Një nga sfidat më të mëdha të kohës sonë është prania masive e informacionit dhe ideologjive të ndryshme nëpërmjet teknologjisë dhe rrjeteve sociale. Shpeshherë, këto burime përçojnë mesazhe që janë në kundërshtim me vlerat islame, duke përfshirë relativizmin moral, materializmin ekstrem, individualizmin dhe nënvlerësimin e fesë. Kur individi ekspozohet vazhdimisht ndaj këtyre ndikimeve, pa pasur një bazë të fortë diturie dhe besimi, ai rrezikon të humbasë orientimin shpirtëror dhe të largohet gradualisht nga praktikat fetare.

Për ta ruajtur besimin, hapi i parë është kultivimi i dijes së saktë. Njohja e besimit islam në thelb të tij – përmes leximit të Kuranit me kuptim, studimit të haditheve autentike dhe njohjes së biografisë së Profetit Muhamed (paqja qoftë mbi të) – është mburoja më e fortë kundër dyshimeve dhe devijimeve. Pa dijeni, njeriu mbetet i ekspozuar ndaj çdo lloj ndikimi, ndërsa dija i jep atij një filtër për të dalluar të vërtetën nga e rrejshmja. Allahu në Kuran thotë: “A janë të barabartë ata që dinë dhe ata që nuk dinë?” (Ez-Zumer, 9). Kjo nënkupton se forca e besimit është e lidhur ngushtë me fuqinë e dijes.

Elementi i dytë është ruajtja e lidhjes personale me Allahun, përmes adhurimeve të përditshme si namazi, leximi i Kuranit, dhikri dhe lutjet. Këto veprime janë burime fuqie shpirtërore që mbajnë zemrën gjallë dhe e ndihmojnë njeriun të përballojë sprovat. Në një botë ku ritmi i jetës është i shpejtë dhe shpesh i zbrazët shpirtërisht, ndalimi dhe kthimi drejt Allahut në qetësi është një formë rimëkëmbjeje. Profeti (paqja qoftë mbi të) e përshkroi namazin si “qetësinë e syve të tij”, që do të thotë se aty gjente paqen dhe strehën nga rrëmuja e botës.

Një aspekt tjetër i rëndësishëm është shoqëria. Në një hadith të njohur, Profeti Muhamed (paqja qoftë mbi të) tha: “Njeriu është në fenë e shokut të tij, prandaj le të shikojë secili prej jush me kë shoqërohet.” Shoqëria e mirë ndihmon në forcimin e besimit, në motivimin për vepra të mira dhe në mbrojtjen nga rrëshqitja në mëkate. Shoqëria e keqe, nga ana tjetër, është një prej shkaktarëve kryesorë të dobësimit të besimit, sepse ndikon në mënyrën e të menduarit, të jetuarit dhe të perceptuarit të botës. Kërkimi i ambientit të duhur, frekuentimi i xhamive, pjesëmarrja në rrethe diturie dhe kontaktet me njerëz që e duan fenë janë strategji thelbësore për ta mbrojtur veten në kohë sprovash.

Gjithashtu, durimi (sabri) është një shtyllë kyçe për ruajtjen e besimit. Sprovat janë pjesë e jetës, dhe shpesh ato janë një provë e drejtpërdrejtë për nivelin tonë të besimit. Allahu thotë në Kuran: “A menduan njerëzit se do të lihen të thonë: ‘Ne besojmë’, e të mos sprovohen?” (El-Ankebut, 2). Kjo tregon se sprovimi është pjesë natyrore e rrugës së besimtarit, dhe përmes durimit ai përforcon lidhjen e tij me Allahun. Durimi nuk nënkupton thjesht të durosh në heshtje, por të përballosh sprovat me vetëdije, me besim dhe me bindjen se çdo gjë është në dorën e Zotit.

Në këtë kontekst, është me rëndësi edhe tevakuli, që do të thotë mbështetje e plotë tek Allahu, pas shfrytëzimit të shkaqeve të ligjshme. Besimtari nuk mjaftohet vetëm me veprime të jashtme, por zemra e tij është e lidhur me Zotin në çdo moment. Kjo e bën atë të ndjejë siguri dhe qetësi edhe kur rrethanat janë të vështira. Në një botë që nganjëherë i bën njerëzit të ndihen të parëndësishëm ose të pavlerë, tevakuli i kujton njeriut se ai ka një Zot që e njeh, e do dhe kujdeset për të.

Në fund, është thelbësore të kuptohet se ruajtja e besimit nuk është një gjendje statike, por një proces i përhershëm. Njeriu duhet të punojë çdo ditë për të pastruar zemrën nga sëmundjet shpirtërore si mendjemadhësia, zilia, përtacia dhe dyshimet, dhe për ta ushqyer atë me dije, adhurim dhe vepra të mira. Nëse dikush ndjen se besimi i tij është dobësuar, nuk duhet të dëshpërohet, por të kthehet menjëherë drejt Allahut, sepse Ai është mëshirues dhe e pranon pendimin e çdo robi të sinqertë.

Në përfundim, jetojmë në kohë sfiduese, por edhe me mundësi të shumta për të qëndruar të lidhur me fenë. Teknologjia mund të jetë burim sprovat, por mund të jetë edhe mjet për të mësuar dhe për të përhapur të vërtetën. Shoqëria mund të jetë burim presioni, por edhe burim frymëzimi. E ardhmja mund të jetë e pasigurt, por besimtari e di se çdo gjë është në dorën e Allahut. Mjafton që ne të jemi të sinqertë, të qëndrueshëm dhe të përulur. Besimi është thesari më i çmuar që kemi, dhe detyra jonë është ta ruajmë, ta forcojmë dhe ta përcjellim me dinjitet.